Kategori: Makaleler

Müdahil Olma Dilekçesi Ne Demektir? Psikolojik Bir Analiz İnsan davranışlarını anlamaya çalışan bir psikolog olarak, her bireyin hayatında, içinde yer aldığı çeşitli süreçlere müdahil olma arzusu ve bunun arkasındaki psikolojik motivasyonları görmek oldukça ilginç. Her birey, sosyal çevresinde veya hukuki bir bağlamda belirli olaylara dahil olmak, sesini duyurmak ve etki sağlamak ister. Bu süreçlerin, hem bireyin içsel dünyasında hem de toplumsal düzeyde nasıl yankılandığını anlamak, psikoloji perspektifinden oldukça önemlidir. “Müdahil olma dilekçesi” terimi, bireylerin içsel olarak bu müdahaleyi yapmak istemelerinin hukuki bir yansımasıdır. Peki, bir kişi neden bir davaya müdahil olma dilekçesi verir? Bu davranışın bilişsel, duygusal ve sosyal açıdan…

Karayazı Kürtçe İsmi Nedir? Geleceğin Kültürel Kodlarını Yeniden Düşünmek Bir isimden yola çıkarak geleceğe dair hayaller kurabilir miyiz? Belki de en derin dönüşümler, en küçük detayların peşine düşerek başlar. “Karayazı Kürtçe ismi nedir?” sorusu kulağa sıradan bir merak gibi gelebilir ama bu küçük sorunun ardında çok daha büyük bir gelecek tahayyülü saklı. Bu yazıda sadece bir yer adının dilsel kökenini değil, aynı zamanda onun kültürel hafızamızda ve toplumsal kimliğimizde nasıl yankılar uyandırabileceğini birlikte düşünelim. — Bir İsimden Daha Fazlası: “Qereyazî”nin Simgesel Anlamı Karayazı, Kürtçede “Qereyazî” olarak bilinir. Bu isim sadece bir coğrafyanın adı değil; yüzyıllar boyunca bu topraklarda yaşayan insanların…

Koninin Ana Doğrusu Ne Demek? Ekonomi Perspektifinden Bir İnceleme Ekonomistlerin en çok karşılaştığı temel meselelerden biri, kaynakların sınırlılığı ve bu sınırlı kaynaklarla yapılacak seçimlerin sonuçlarıdır. Her gün karşılaştığımız ekonomik kararlar, yalnızca bireylerin değil, toplumların ve ekonomilerin geleceğini de şekillendirir. Bu kararlar, kaynakların nasıl dağıtılacağı ve bu dağıtımın toplum üzerindeki etkilerini anlamayı gerektirir. İşte bu noktada, ekonomi teorisinin temel araçlarından biri olan koninin ana doğrusu devreye girer. Peki, koninin ana doğrusu ne demek ve bu kavram ekonomiyle nasıl ilişkilidir? Gelin, bu terimi piyasa dinamikleri, bireysel kararlar ve toplumsal refah üzerinden inceleyelim. Koninin Ana Doğrusu Nedir? Ekonomide koninin ana doğrusu, genellikle üretim…

Karaman Konya’dan Neden Ayrıldı? Tarihin Derinliklerinden Günümüze Bir Serüven Bir Şehrin Yolculuğuna Dair Merak Uyandıran Soru Türkiye’nin şehirlerinin her biri, tarih boyunca farklı kültürlerin, devletlerin ve medeniyetlerin izlerini taşır. Ancak bazı şehirlerin hikâyeleri, sıradan bir coğrafi ayrılıktan çok daha fazlasını anlatır. “Karaman Konya’dan neden ayrıldı?” sorusu da tam olarak böyle bir merakın ürünüdür. Bugün haritaya baktığımızda Karaman, Konya’dan ayrı, kendi kimliğine sahip bir il olarak karşımıza çıkar. Fakat bu ayrılığın arkasında yalnızca idari bir karar değil, tarihsel süreçlerin, siyasi değişimlerin ve toplumsal ihtiyaçların şekillendirdiği uzun bir hikâye vardır. Karaman’ın Tarih Sahnesine Çıkışı Selçuklulardan Osmanlı’ya Uzanan Zengin Bir Geçmiş Karaman’ın tarihi,…

Karakol Şarkısı Neden Yasaklandı? Bir Yasakla Başlayan Hikâyenin Derinliklerine Yolculuk Bazı hikâyeler vardır ki, bir şarkının notalarında saklı kalır… Kimileri için sadece bir melodi, kimileri içinse bir çığlıktır o. Bugün sana öyle bir hikâye anlatacağım ki, bir yasakla başlayan yolculukta hem kalbine dokunacak hem de düşüncelerini sorgulatacak. “Karakol” adlı o meşhur şarkının neden yasaklandığını, bir kadının empatisi ve bir erkeğin stratejisi üzerinden anlamaya çalışacağız. Bir Şarkının Doğduğu An Sokak lambalarının altında yavaşça çalan bir ezgi vardı. “Karakol”… O şarkı, sıradan bir melodiden çok daha fazlasıydı. Bir dönemin ruhunu taşıyor, bir toplumun bastırılmış duygularını dile getiriyordu. Kimi için bir isyandı, kimi…

Karabacak Nereye Bağlı? Yanlış Soruyla Başlayan Doğru Tartışma Bir şeyi en hızlı şekilde yanlış öğrenmenin yolu, yanlış bir soruyla başlamaktır. “Karabacak nereye bağlı?” sorusu tam da böyle bir mayın: Basit görünüyor ama cevap tek değil, hatta yer yer çelişkili. Bu yazıda iddiam şu: Coğrafî adlar konusunda refleks hâline gelmiş “nereye bağlı” sorusu, bizi çoğu kez otomatik pilotla yanlış sayfaya sürüklüyor. Gelin, bu refleksi birlikte sorgulayalım. — “Karabacak nereye bağlı?” neden sorunlu bir soru? Aynı isim, Türkiye’nin farklı yerlerinde birden çok yerleşim için kullanılabiliyor. Bu, “tek cevaplı” soruları otomatikman boşa düşürüyor. Karabacak örneğinde durum daha da girift: Aynı isim hem köy,…

Evde Para Kazandıran İşler Nelerdir? Efsaneleri Yıkalım, Gerçekleri Konuşalım Şunu baştan söyleyeyim: “Evde para kazandıran işler” başlığı altında dönen pembe masalların çoğu, hayal satıyor. Evet, evde oturarak para kazanmak mümkün; ama kolay, zahmetsiz ve hızlı mı? Çoğu zaman hayır. Bu yazıyı, tartışma çıkarmak pahasına, gerçekleri saklamadan yazıyorum. Çünkü mesele sadece ne yapılır değil, ne yapılmazsa daha iyi olur sorusunu da dürüstçe cevaplamak. Soğuk Gerçek: Evde Para Kazanmanın Görünmeyen Bedeli Evde çalışmanın özgürlüğü cezbedici. Fakat bunun bedeli; disiplin, odak, ekipman, sessiz bir alan, alın teri ve zaman. “Akşam iki saat, sabah bir saat takılırım, alırım parayı” kafası, çoğu modelde işlemiyor. Evde…

Bazı hikâyeler vardır ki, sadece bilgi vermez; ruhunuza işler, sizi derinlere çeker. Bugün sana, denizlerin kalbinde yaşayan devasa bir varlığın, dünyanın en büyük balinasının büyüleyici hikâyesini anlatmak istiyorum. Bu sadece bir deniz canlısının değil, aynı zamanda doğanın gücünün, sabrın ve sevginin öyküsüdür. Okyanusun Dev Kalbi: Mavi Balina ve İsminin Anlamı Dünyanın en büyük balinası, aynı zamanda yeryüzünde yaşamış en büyük canlıdır: Mavi Balina (Balaenoptera musculus). Kimi bireyleri 30 metreyi ve 180 tonu aşan bu dev, adeta okyanusun nefes alan kalbidir. Bilim insanları onu tür olarak “Mavi Balina” diye adlandırsa da, bazıları ona sevgiyle “Okeanos” der — çünkü o, okyanusun ruhunu…

Dünyada kaç adet karınca? Sayılar şaşırtıyor, espriler eşlik ediyor Bir kahve, bir kurabiye, bir de aklımda tek soru: “Dünyada kaç adet karınca var?” Evin mutfağındaki üç-dört minik misafiri sayınca “onlarca” diye düşünmek kolay. Ama bilim diyor ki, bu iş küçük hesapla olmaz; kâğıdı kalemi (ve mizahı) çıkaralım. Bugün karınca sayısının şaşırtıcı matematiğine, hem strateji kurmayı sevenlerin hem de ilişki kurmayı sevenlerin yüzünü güldürecek bir dille bakıyoruz. Büyük cevap (küçük bedenler): 20 katrilyon! Bilim insanlarının geniş bir veri derlemesine dayanan tahmini, gezegende en az 20 katrilyon (20.000.000.000.000.000) karınca bulunduğunu söylüyor. Bu, kabaca her bir insan için 2,5 milyon karınca demek. Ayrıca…

Hilal Görülmezse Ne Olur? Gelenek, Takvim ve Toplumsal Etkiler Ayın ince hilali, İslam dünyasında yalnızca bir gökbilimsel fenomen değil, aynı zamanda dini takvimin ve toplumsal ritüellerin belirleyicisi olan önemli bir işarettir. Kamerî takvime göre her ayın başlangıcı, hilalin görülmesiyle tespit edilir. Peki, bu hilal gözlemlenemezse ne olur? Bu yazıda, hilalin görünmemesinin dini, toplumsal ve pratik yansımalarını inceleyeceğiz. Hilalin Görünmemesi Durumunda Ne Yapılır? Kamerî ayların başlangıcı, ya hilalin görülmesiyle ya da bir önceki ayın günlerinin 30’a tamamlanmasıyla belirlenir. Eğer hilal, Şaban ayının 29. gecesi gözlemlenemezse, Şaban ayı 30 güne tamamlanır ve ertesi gün Ramazan orucuna başlanır. Bu durum, İslam fıkhında kabul…